บทความนี้เป็นการย้อนบทความเดิมมาลงใหม่ในเว็บไซต์นี้ครับ"
ต่อเนื่องจากบทความก่อนที่กล่าวถึงการวิเคราะห์ Path Analysis Moderator ด้วยโปรแกรม Mplus มาในบทความนี้จะขอนำตัวอย่างการใช้งานใน AMOS จากคลิปของ James Gaskin มาฝากกันครับ
คลิปจาก youtube ด้านบน ผู้สร้างคือ James Gaskin ถ้าลองค้นเกี่ยวกับ SEM หรือ AMOS เชื่อว่า จะต้องเจอชื่อของเป็นอย่างแน่นอน ผมเลยขอนำสัก 1 คลิปของเขามาบอกต่อกันครับ
คลิปนี้ สอนเกี่ยวกับการทำ Interaction term เพื่อวิเคราะห์ใน Path analysis ครับ วิธีการมีดังนี้ครับ
1.ทำการแปลงค่าตัวแปรทั้งหมดให้เป็นค่า Z
แปลงเพื่ออะไร ก็เพื่อให้ค่าของตัวแปรทุกตัวอยู่บนฐานเดียวกันก่อน
ถามว่า แล้วปกติต้องทำหรือไม่ ตอบว่าไม่ต้องครับ เพราะว่าถ้าตัวแปรของเราอยู่ในฐานเดียวกันอยู่แล้ว ก็ไม่ต้องทำครับ เช่น เป็น likert scale 54321 ลักษณะนี้ก็ถือว่าบนฐานเดียวกัน ไม่ต้องแปลงเป็น Z ก่อนครับ
แต่ ณ ที่นี้เราทำเพราะว่าเราจะเตรียมเพื่อไปทำ Interaction ต่อครับ
2.ทำ Interaction
เมื่อทำการเตรียมตัวแปรเป็นค่า Z เรียบร้อยแล้ว ขั้นต่อมาคือการทำ Interaction ซึ่งก็คือการนำสองตัวแปรมาคูณกัน
(เรียกหลายคำได้ว่า Interaction, Product) เช่นในตัวอย่าง คือ ต้องการทดสอบว่า Part เป็น Moderator ของ Feedback หรือไม่
ดังนั้นจึงต้องทำ Feedback กับ Part มาคูณกัน ให้กลายเป็นตัวแปรใหม่ เพื่อเตรียมทดสอบความเป็น Moderator ต่อไป (ในโปรแกรม SPSS คือสามารถคูณกันโดยใช้คำสั่ง Compute แล้วใช้ตัว * ตามปกติเลยครับ)
3.วาดโมเดลวิเคราะห์ใน AMOS
เมื่อสร้างตัวแปรใหม่ (ตัวคูณ) ขึ้นมาแล้ว ถัดมาที่โปรแกรม AMOS การลากเส้นเพื่อพยากรณ์ ต้องมี 3 เส้นนี้เป็นอย่างน้อยครับ (จะขออธิบายในทางแนวคิดสักเล็กน้อย)
สมมติเป็นตัวแปร X, M, XM, Y โดยที่
X คือ ตัวแปรอิสระ
M คือ ตัวแปรแทรก (Moderator)
XM คือ ตัวแปร interaction (คูณกัน)
Y คือ ตัวแปรตาม
เส้นที่ต้องพยากรณ์คือ X > Y, M>Y และ XM > Y โดยที่การพิจารณาว่า M จะเป็น Moderator ของ X หรือไม่
เมื่อวิเคราะห์แล้ว พิจารณาว่าตัวแปร XM มีนัยสำคัญต่อ Y หรือไม่
ถ้ามี ให้พิจารณาที่ตัวแปร M ต่อว่ามีนัยสำคัญหรือไม่
ถ้าทั้งตัวแปร XM และ M มีนัยสำคัญต่อ Y แสดงว่าเป็น Moderator แบบ Quasi
ถ้าตัวแปร XM มีนัยสำคัญต่อ Y แต่ M ไม่มีนัยสำคัญ แสดงว่าเป็น Moderator แบบ Pure
แต่ถ้าทั้งตัวแปร XM และตัวแปร M ต่างก็ไม่มีนัยสำคัญต่อ Y แสดงเป็น Homologizer
อ้างอิง: Subhasg Sharma, Richard M Durand, and Oded Gur-Arie. 1981.Identification and Analysis of Moderator Variables. JMR Journal of Marketing Research (pre-1986) p.291.
4.ดูผลเส้นพยากรณ์
ใน AMOS ในเมนู Output และเลือกที่ Estimate เพื่อดูค่าพยากรณ์ต่อไปครับ
ย้ำเสมอนะครับว่า โปรแกรมนั้นใช้ไม่ยาก เราสามารถหาวิธีการใช้งาน ฝึกใช้งาน ลองเล่น หรือแม้แต่จะเปลี่ยนไปใช้โปรแกรมที่มันง่าย และ เหมาะกับเราได้เสมอครับ แต่ประเด็นสำคัญที่ต้องพูดถึง และพูดเป็นอันดับแรกเสมอเลย คือ ความถูกต้องทางวิชาการ สถิติ ถ้าเมื่อไหร่แล้วที่เราเข้าใจสถิติผิดไป ผลที่วิเคราะห์ออกมาก็ย่อมผิดไปอย่างแน่นอนครับ
สนใจเรียนสถิติพื้นฐานสำหรับการวิจัย Basic Statisitc by SPSS หรือสถิติขั้นสูงสมการโครงสร้าง Advanced Statistic SEM ติดต่อสอบถามได้ในทุกช่องทาง
ร่วมติดตามได้ทุกช่องทาง
follow or subscribe in any channel
tel.086-555-5949
line: @SmartResearchThai
Youtube: SmartResearchThai
Facebook: SmartResearchThai
Comments